تكرار در شعر
تنگ طه
وبلاگي شامل مطالب آموزشي دوره ابتدايي و مطالبي درباره روستاي تنگ طه

تكرار در شعر

يكي از آرايه هاي ادبي است كه اگر در شعري به كار برده شود ،به سبب ايجاد موسيقي در شعر باعث لطافت بيشتر شعر مي گردد . تكرار در شعر به چندين روش انجام مي گردد . گاهي ممكن است يك قسمت شعر تكرار گردد و گاهي يك كلمه تكرار شود . گاهي نيز شاعر با تكرار يك حرف برموسيقي شعر مي افزايد . البته اينگونه نيست كه اگر حرفي در يك بيت چند بار تكرار شد بر موسيقي شعر بيفزايد . بلكه به كار گيري حرف و همچنين حروف ديگري كه در كنار آن حرف مي باشد نيز بسيار مهم مي باشند .

مثلا حافظ مي گويد:

رشته‌ی تسبیح اگر بگسست معذورم بدار       دستم اندر ساعد ساقی سیمین ساق بود

چنان استادانه كلمات را به كار مي برد كه هنگام خواندن انسان به ياد انداختن دانه هاي تسبيح مي افتد و مانند اين است كه كلمات ساعد ، ساقی ، سیمین و ساق مانند دانه هاي تسبيح به دنبال هم آمده اند .

يا سعدي مي گويد :

شب است و شاهد و شمع و شراب و شيريني     غنيمت است چنين شب كه دوستان بيني

به جز تكرار حرف ش سعدي با مراعات نظيري كه آورده انگار سفره اي گسترده و بر سفره انواع شين ها را قرار داده تا شب نشيني نمايد .

يا باز حافظ گفته :

خیز و در کاسه زر آب طربناک انداز           پیشتر زان که شود کاسه سر خاک انداز

احساس انزجاري كه از تكرار حرف ز به وجود مي آورد همان انزجاري است كه به انسان از مردن و كاسه سر مرده دست مي دهد .

يا منوچهري گفته :

خیزید وخز آرید که هنگام خزان است            باد خنک از جانب خوارزم وزان است

آن برگ رزان بین که برآن شاخ رزانست           گویی به مثل پیرهن رنگ رزانست

به گونه اي استادانه حروف را در كنار هم به كار برده كه با خواندن شعر صداي ريزش برگها از درخت و خرد شدن برگها در زير پا در هنگام پاييز از حروف به گوش مي رسد .  

يا عنصري گفته:

به یک خدنگِ دژ آهنگ، جنگ داری تنگ       تو بر پلنگ شخ و بر نهنگ دریا بار

باز چنان انگ را تكرار نموده كه صداي دنگ دنگ در دعوا را يادآور مي شود .

يا باز حافظ گفته :

چو پرده دار به شمشیر می‌زند همه را      کسی مقیم حریم حرم نخواهد ماند

طوري مصراع دوم را استادانه گفته كه انگار با شمشير كلمات را از هم جدا نموده است .

يا مولانا گفته :

مرده بدم زنده شدم، گریه بدم، خنده شدم     دولت عشق آمد و من دولت پاینده شدم

كه از تكرار دم چنان استادانه استفاه نموده كه انگار دارد چيزي به نام عشق مي آيد .  

يا حافظ گفته :

به زرت كنند زيور ززرت كشند در بر    من بي نواي مضطر چه كنم كه زر ندارم

كه چنان استادانه به حروف بازي مي كند كه اضطرابي كه در عين حال زيباست را در انسان به وجود مي آورد .

 

نمونه هاي تكرار حرف در شعر زياد است كه در اينجا تعدادي ديگر به عنوان نمونه آورده شده است :

تكرار حرف « شين » در كلام حافظ

شاه شمشاد قدان، خسروِ شیرین دهنان       که به مژگان شکند قلبِ همه صف‌شکنان

پیش از اینت بیش از این اندیشه عشاق بود      مهرورزی تو با ما شهره آفاق بود

تكرار حرف « سين » در شعر سعدي

ریاست به دست کسانی خطاست         که از دستشان دست‌ها بر خداست

تكرار حرف « خ » در شعر حافظ

خیال خال تو با خود به خاک خواهم برد      که تا ز خال تو خاکم شود عبیرآمیز

تكرار حرف « سين » در شعر خاقاني

آسيه توفيق و ساره سيرت است      ساره را سياره سيما ديده ام

تكرار حرف « ي » در شعر حافظ

جهان فانی و باقی فدای عارض ساقی        که سلطانی عالم را طفیل عشق می بینم

 

نمونه هاي ديگر:

گرد پاکی گر نگردی گرد خاکی هم مگرد         مردِ یزدان گر نباشی جفت اهریمن مباش

بهرام   که  گور  می گرفتی   همه  عمر           دیدی   که  چگونه  گور  بهرام گرفت؟

گویند بهشت  و حور و   کوثر  باشد            جوی می و شیر و شهد و شکر  باشد

ای مست شبرو کیستی؟ آیا مه من نیستی؟       گر نیستی پس چیستی؟ ای همدم تنهای دل

مَلَکا، مَها ، نگارا، صنما، بُتا ، بهارا            متحیّرم ، ندانم که تو خود چه نام داری

آن شاه شجاع گر بکشد تیر و کمان را            در یک کشش ششصد و شش تیر بدوزد

سرمست عشق سركشي خاكستري در آتشي     در ششدره عذرا وشي صد فصل عذرا ريخته

ستون كرد چپ را و خم كرد راست          خروش از خم چرخ چاچي بخاست

چون خون نخسپد خسروا چشمم کجا خسپد مها          کز چشم من دریای خون جوشان شد از جور و جفا

چو شست عشق در جانم شناسا گشت شستش را           به شست عشق دست آورد جان بت پرستش را


نظرات شما عزیزان:

ارمیتا
ساعت20:30---23 دی 1396
این بیت خیزید و خز ارید که هنگام خزان است کمک بسیاررررررر بزرگی تو امتحان بهم کرد. خدا خیرش بده

نازی
ساعت8:13---14 مهر 1394
بیت «خیز و در کاسه زر آب طربناک انداز پیشتر زان که شود کاسه سر خاک انداز» حالت انزجار به خواننده میدهد .

حسن
ساعت13:25---23 شهريور 1394
بیت به زرت کنند زیور ز زرت کشند در بر خیلی زیباست .

نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:





دو شنبه 2 شهريور 1397برچسب:شعر,تكرار,موسيقي,حافظ,آرايه هاي ادبي,مراعات نظير, :: 23:31 :: نويسنده : ابوالفضل

درباره وبلاگ

به وبلاگ من خوش آمدید
پيوندها

تبادل لينك هوشمند
برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان تنگ طه و آدرس tangtaha.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.





گوگل
نويسندگان



نام :
وب :
پیام :
2+2=:
(Refresh)

خبرنامه وب سایت:





آمار وب سایت:  

بازدید امروز : 83
بازدید دیروز : 53
بازدید هفته : 732
بازدید ماه : 5404
بازدید کل : 251643
تعداد مطالب : 163
تعداد نظرات : 367
تعداد آنلاین : 1